ସମ୍ଭଲ: ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ସମ୍ଭଲସ୍ଥିତ ଶାହୀ ଜାମା ମସ୍‌ଜିଦ୍‌ ଉପରେ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଛି। ଏହି ରିପୋର୍ଟ ୪୫ ପୃଷ୍ଠାରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି। ଏଥିରେ ଜାମା ମସଜିଦ୍‌ର ପ୍ରତ୍ୟେକ କାହାଣୀକୁ ସାମ୍ନାକୁ ଆଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଇଛି। ଆଡଭୋକେଟ କମିଶନର ରମେଶ ରାଘବ ମଧ୍ୟ ମସଜିଦର ଭୌଗୋଳିକ ଏବଂ ଐତିହାସିକ ତଥ୍ୟକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିଛନ୍ତି। ରିପୋର୍ଟରେ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ କଥା ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ଅଭିଯୋଗକାରୀ ଓ ପ୍ରତିପକ୍ଷଙ୍କ ଯୁକ୍ତିର ଉତ୍ତର ଖୋଜିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଇଛି।

ସର୍ଭେ ସମୟରେ ଆବଶ୍ୟକ ପଡ଼ିଲେ ମାପ ସହ ଖନନ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଛି। ଐତିହାସିକ ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟ ଅଧ୍ୟୟନ କରାଯାଇଛି। ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ବିଘା ଜମିରେ ନିର୍ମିତ ଜାମା ମସଜିଦ୍‌ର ନଭେମ୍ବର ୧୯ ତାରିଖ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଭିଡିଓଗ୍ରାଫି କରାଯାଇଥିଲା। ଅନ୍ଧାର ହେବା ପରେ ଟିମ୍ ସେଦିନ ଫେରିଥିଲା ଏବଂ କିଛି ଲୋକ ଉତ୍ତେଜନା କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଏହାପରେ ନଭେମ୍ବର ୨୪ ସକାଳେ ପୁଣି ଭିଡିଓଗ୍ରାଫି କରାଯାଇଥିଲା। ଖନନ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା।

ଜାମା ମସଜିଦ୍‌ର ମୁଖ୍ୟ ଦ୍ୱାରରେ ଥିବା ସିଡି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଜଣା। କୂଅଟି ସିଡ଼ି ପରି ଆଚ୍ଛାଦିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହାର କିଛି ଅଂଶ ଲୁହା ଚାଦର ବାହାର କରି ଭିତରକୁ ପାଣି ଥିଲା। ଗୁମ୍ବୁଜ ଥିବା ଚେମ୍ବର ୨୦ ଫୁଟରୁ ଅଧିକ ବର୍ଗ ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଏ।  ଆଡଭୋକେଟ କମିଶନର କହିଛନ୍ତି ଯେ ସେ ନିଜେ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି। ଅସୁସ୍ଥ ଥିବାରୁ ବିଳମ୍ବ ହୋଇଛି। କିନ୍ତୁ ଗମ୍ଭୀରତାର ସହ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି।

ସର୍ଭେର ସତ୍ୟତା

-ମୁଖ୍ୟ ଦ୍ୱାର ପଛରେ ଏକ ସ୍ଥାନ (ତଖ) ରହିଛି। ଏହାକୁ ସିମେଣ୍ଟରେ ସିଲ୍ କରାଯାଇଛି। ଏହାକୁ ଦେଖିଲେ ଲାଗୁଛି ଯେମିତି କିଛି ଦବାଇ ଦିଆଯାଇଛି।

-କରାଚ ସ୍ଥାନରେ ନିଶ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି। ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ଖାଲି ପଡ଼ିଛି। ଅନେକ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଛି।

-ମୁଖ୍ୟ ହଲ୍‌ର ଦୁଇଟି କବାଟ ମଧ୍ୟ ବନ୍ଦ କରାଯାଇଛି। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ପୂର୍ବରୁ ଏହା କବାଟ ବିହୀନ ଥିଲା।

-ସର୍ଭେ ସମୟରେ ବଜୁ ସ୍ଥାନ ନିକଟରେ ଥିବା ଝରଣା ମଧ୍ୟ ଖାଲି ହୋଇଯାଇଥିଲା। ସେଥିରେ କାଶ ଥିଲା। ଏହା ତଳେ ଏକ ଟାଙ୍କି ରହିଛି।

-ଫୁଲ ମଧ୍ୟ ମିଳିଛି। ସେଗୁଡ଼ିକ ତିନୋଟି ପତ୍ରର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ପତ୍ର ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି।

-କିଛି ଦିନ ତଳେ ଏହି ଗୁମ୍ବୁଜକୁ ରଙ୍ଗ କରାଯାଇଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି। ଏଥିରେ କିଛି ଆକୃତି ମଧ୍ୟ ରହିଛି।

ଜାମା ମସଜିଦରେ ହରି ହର ମନ୍ଦିରର ଉଲ୍ଲେଖ ମଧ୍ୟ ଇତିହାସରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି। ଡିଭିଜନାଲ ଗେଜେଟିୟର ଅନୁଯାୟୀ, ଅବୁଲ ଫଜଲଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ରଚିତ 'ଆଇନ-ଏ-ଆକବରୀ'ରେ ସମ୍ଭାଲରେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହରି ହର ମନ୍ଦିର ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି। ସମ୍ଭାଲର ପୁରୁଣା ସହର ମଝିରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏହି ବିଶାଳ ଟିଲା, ଯାହାକୁ କୋଟ କୁହାଯାଏ, ଅର୍ଥାତ୍ ଦୁର୍ଗ, ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମନ୍ଦିରର ପ୍ରମାଣ । ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣର ଶ୍ରେୟ ବାରାନର ରାଜା ବିକ୍ରମ ସିଂଙ୍କ ନାତି ପୃଥ୍ୱୀରାଜ ଚୌହାନ କିମ୍ବା ରାଜା ଜଗତ ସିଂ କିମ୍ବା ନାହର ସିଂଙ୍କୁ ଦିଆଯାଏ।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ବହିଷ୍କୃତ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିବାକୁ ପହଞ୍ଚିଲା ପୁଲିସ