ଅପରେସନ ସିନ୍ଦୁର ପ୍ରମାଣ କରିଛି ଯେ ଚୀନ୍ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନର ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀ ବ୍ରହ୍ମୋସ୍ ସୁପରସୋନିକ୍ କ୍ରୁଜ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରକୁ ଅଟକାଇ ପାରିବ ନାହିଁ। ଏବେ କଳ୍ପନା କରନ୍ତୁ ଯେ ଯଦି ସୁପରସୋନିକ୍ ଗତିର ବ୍ରହ୍ମୋସ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପାକିସ୍ତାନରେ ଏତେ ଧ୍ୱଂସ ଆଣିପାରେ, ତେବେ ହାଇପରସୋନିକ୍ ଗତିର ବ୍ରହ୍ମୋସ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର କ'ଣ କରିପାରିବ?

ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ, ବ୍ରହ୍ମୋସ୍-2K ହାଇପରସୋନିକ୍ କ୍ରୁଜ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ପୁନଃଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ଏବଂ ରୁଷ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବଡ଼ ଚୁକ୍ତି ହୋଇପାରେ। ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଋଷ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭ୍ଲାଦିମିର ପୁଟିନ୍ ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆସିଲେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବଡ଼ ଚୁକ୍ତି ହୋଇପାରେ।ବ୍ରହ୍ମୋସ୍-2K କୁ ବର୍ତ୍ତମାନର ବ୍ରହ୍ମୋସ୍ ସୁପରସୋନିକ୍ କ୍ରୁଜ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ି ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଏବଂ ଏହାର ହାଇପରସୋନିକ୍ ଗତି ରହିବ। ଏହା ରୁଷର ଜିରକନ୍ (3M22 ଜିରକନ୍) କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରର ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଉପରେ ଆଧାରିତ ହେବ।

ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ, ବ୍ରହ୍ମୋସ୍-2Kରେ ଏକ ସ୍କ୍ରାମଜେଟ୍ ଇଞ୍ଜିନ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ ଏବଂ ଏହା ସହିତ ଏକ ପରମାଣୁ ଯୁଦ୍ଧାସ୍ତ୍ର ବହନ କରିପାରିବ। ଅର୍ଥାତ୍, ବ୍ରହ୍ମୋସ୍-2K ଏକ ପରମାଣୁ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ହେବ, ଯାହାର ଗତି ୭-୮ ମାକ୍ ହୋଇପାରେ ଏବଂ ଏହାର ପରିସର ୧୫୦୦ କିଲୋମିଟର ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ବ୍ରହ୍ମୋସ୍-2K ତିଆରି କରିବାର ପ୍ରସ୍ତାବ ପ୍ରାୟ ୧୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଦିଆଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଭାରତର ଡିଆରଡିଓ ଏବଂ ରୁଷର ଏନପିଓ ମାଶିନୋଷ୍ଟ୍ରୋୟେନିଆ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ମିଳିତ ଉଦ୍ୟମ। କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ବ୍ରହ୍ମୋସ ପାକିସ୍ତାନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବହୁତ ସଫଳ ହୋଇଥିବାରୁ, ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ପୁନଃଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି।

ବ୍ରହ୍ମୋସ-୨କେ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର କେତେ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବ?

ବ୍ରହ୍ମୋସ୍-2K କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେବ ଏବଂ ହୁଏତ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ ନାହିଁ ଯାହା ଏହାକୁ ଅଟକାଇପାରିବ। ଚୀନ୍ ବ୍ରହ୍ମୋସ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରର ମୁକାବିଲା କରିବା ପାଇଁ ନିରନ୍ତର ଏକ ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି, କିନ୍ତୁ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ବିଫଳ ହୋଇଛି। ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହା ସବୁଠାରୁ ଉନ୍ନତ ସ୍କ୍ରାମଜେଟ୍ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାରେ ନିର୍ମିତ ହେବ, ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥଳକୁ ନଯିବା  ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହାର ଗତି ହାଇପରସୋନିକ୍ ହେବ। ବାୟୁମଣ୍ଡଳୀୟ ଚାପ ଯୋଗୁଁ ଏହାର ଗତି ହ୍ରାସ ପାଇବ ନାହିଁ। ବର୍ତ୍ତମାନର ବ୍ରହ୍ମୋସ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରର ଗତି ୩.୫ ମାକ୍ ଏବଂ ୮୦୦ କିଲୋମିଟର ପରିସର ରହିଛି। ଭାରତ ଏହାକୁ ବାୟୁସେନା ଏବଂ ନୌସେନାରେ ନିୟୋଜିତ କରିଛି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ବ୍ରହ୍ମୋସକୁ ସେନାରେ ମଧ୍ୟ ନିୟୋଜିତ କରାଯାଇଛି। ବ୍ରହ୍ମୋସ୍-2K, ଯାହାକୁ ବ୍ରହ୍ମୋସ ମାର୍କ-II କିମ୍ବା ବ୍ରହ୍ମୋସ-II ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ, ଏଥିରେ ବହୁତ କମ୍ ରାଡାର ସିଗ୍ନେଚର ଏବଂ ଉନ୍ନତ ଚାଳନ କ୍ଷମତା ରହିବ, ଯାହା ଏହାକୁ ଅଟକାଇବା ପ୍ରାୟ ଅସମ୍ଭବ କରିଦେବ।

ପୂର୍ବତନ DRDO ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଜେନେରାଲ ଡକ୍ଟର ସୁଧୀର କୁମାର ମିଶ୍ର କହିଥିଲେ ଯେ ଭାରତରେ ବିକଶିତ ଏହି ସ୍କ୍ରାମଜେଟ୍ ଇଞ୍ଜିନକୁ ବ୍ରହ୍ମୋସ-2Kରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇପାରିବ, ଯାହା ରୁଷ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ହ୍ରାସ କରିବ। ଯଦିଓ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଡିଜାଇନ୍ ରୁଷିଆନ୍ ଜିରକନ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଉପରେ ଆଧାରିତ ହେବ, ଭାରତ ଏହାର କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବ୍ୟବହାର କରି ଏହାକୁ ଏକ ହାଇବ୍ରିଡ୍ ସିଷ୍ଟମ କରିବ। ଭାରତ ବ୍ରହ୍ମୋସ-2K କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଏପରି ସମୟରେ ଆରମ୍ଭ କରୁଛି ଯେତେବେଳେ ବିଶ୍ୱର ଅନେକ ଦେଶ ହାଇପରସୋନିକ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ତିଆରି ପାଇଁ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କରୁଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ କେବଳ ଚୀନ୍ ଏବଂ ରୁଷ ହିଁ ସଫଳ ହୋଇଛନ୍ତି। ଆମେରିକାର ହାଇପରସୋନିକ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅତି କମରେ ତିନି ଥର ବିଫଳ ହୋଇଛି, କିନ୍ତୁ ଭାରତ ହାଇପରସୋନିକ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ବହୁତ ନିକଟତର ହୋଇଛି।