5ଟି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ବିକଶିତ ହେବ ନନ୍ଦନକାନନ । ପ୍ରାଣୀ ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଥିବା ଚୂଡ଼ଙ୍ଗ ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳ ଏଥିରେ ସାମିଲ ହେବ। ନନ୍ଦନକାନନକୁ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ କରିବା ପାଇଁ ବନ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ନିକଟରେ ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖାଯାଇଥିଲା। ଯେଉଁଥିରେ ନନ୍ଦନକାନନ କାୟାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ପ୍ଲାନ ରହିଛି।  ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବା ସହ ନନ୍ଦନକାନନରେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର ବ୍ୟବହାର ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷେଧ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ଏଥିସହ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ କାମ ଶେଷ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି।

ନୂତନ ଯୋଜନା ମୁତାବକ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ଅତିରିକ୍ତ ଉନ୍ନତ ସୁବିଧା, ଆଧୁନିକ ବଗିଚା ଓ ଲ୍ୟାଣ୍ଡସ୍କେପିଂ, ଟନେଲ ଆକ୍ବାରିୟମ୍‌, ୱାଟର ବାର୍ଡ ଆଭିଆରି, ଦେଶ ବିଦେଶରୁ ନୂତନ ପ୍ରାଣୀ,ଓ ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରକୃତି ଶିକ୍ଷାର ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ହବ୍‌ ଭାବେ ବିକାଶ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି। ନନ୍ଦନକାନନ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟ ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ହେବ । 

ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ୨୦୨୩ରୁ ୨୦୨୫ ମଧ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବାକୁ ଥିବା ବେଳେ ଦ୍ବିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ୨୦୨୫ରୁ ୨୦୨୮ ମଧ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ। ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପ୍ରାଣୀ ଉଦ୍ୟାନ ଓ ବଟାନିକାଲ ଗାର୍ଡେନର ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟ ହେବ ଏବଂ  ଦ୍ବିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଚୂଡ଼ଙ୍ଗ ଜଙ୍ଗଲ ଅଞ୍ଚଳର ବିକାଶ କରାଯିବ। ଏଥିରେ ରାତ୍ରି ସଫାରି ଓ ସଫାରି କଂପ୍ଲେକ୍ସର ବିକାଶ କରାଯିବ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ନନ୍ଦନକାନନରେ  ସମୁଦାୟ ୧୬୧ ପ୍ରଜାତିର ୪୦୧୨ଟି ପ୍ରାଣୀ ରହିଛନ୍ତି। ସେଥି ମଧ୍ୟରେ ୪୮ଟି ପ୍ରଜାତିର ସ୍ତନ୍ୟପାୟୀ ପ୍ରାଣୀ, ୭୭ଟି ପ୍ରଜାତିର ପକ୍ଷୀ, ୩୦ଟି ପ୍ରଜାତିର ସରୀସୃପ ଓ ୬ଟି ପ୍ରଜାତିର ଉଭୟଚର ପ୍ରାଣୀ ଅଛନ୍ତି। ନନ୍ଦନକାନନ ରୂପାନ୍ତରଣ ରେ ଦେଶବିଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ଅଧିକ ପ୍ରାଣୀ ଆଣିବା ପାଇଁ ଯୋଜନା କରାଯାଇଛି। ଦେଶର ଉତ୍ତରପୂର୍ବ ଅଞ୍ଚଳରୁ ହୁଲକ୍ ଗିବନ୍, ଲାଞ୍ଜ ଥିବା ଘୁଷୁରି, ଗୋଟିଏ ଶିଙ୍ଗ ବିଶିଷ୍ଟ ଗଧ, ଏସିଆର ଲମ୍ବା ଲାଞ୍ଜ ବିଶିଷ୍ଟ ମାଙ୍କଡ଼, କ୍ଲାଉଡେଡ୍‌ ଚିତାବାଘ ଏବଂ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରୁ କାସୋୱାରି, କଙ୍ଗାରୁ, ୱାଲବି ଆଦି ଆଣିବାର ପ୍ରସ୍ତାବ ରହିଛି।

ପ୍ରକୃତି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ ପାଇଁ ନନ୍ଦନକାନନକୁ ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ହବ୍‌ ଭାବେ ବିକାଶ କରିବାକୁ ଯୋଜନା କରାଯାଇଛି । ଏଥିରେ ଆକ୍ଟିଭିଟିଭିତ୍ତିକ ପ୍ରାଣୀ ଉଦ୍ୟାନ, ପ୍ରକୃତି ଶିକ୍ଷା ସହିତ କେତେକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସ୍କୁଲରେ ‘ନନ୍ଦନକାନନ କ୍ଲବ’, ‘ଜୁ ଆମ୍ବାସାଡର’ ପରି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ରହିଛି। ଏହାବ୍ୟତୀତ ‘ସି‌ଟିଜେନ୍‌ ସାଇନ୍ସ’, ‘ତୁମ ଗଛକୁ ଜାଣ’ ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କରାଯିବ। ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଇଣ୍ଟର୍ଣ୍ଣସିପ୍‌ ଓ ଜୁ ଭଲ୍ୟୁଣ୍ଟିଅର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହେବ।