ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ବୁଲଡୋଜର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଉପରେ ଶୁଣାଣି ବେଳେ ଅଦାଲତ ବୁଧବାର ଏକ ବଡ଼ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି। ଜଷ୍ଟିସ୍ ଗବାଇ କବି ପ୍ରଦୀପଙ୍କ ଏକ କବିତାକୁ ଉଦାହରଣ ଦେଇ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଘର ଏକ ସ୍ୱପ୍ନ, ଯାହାକୁ କେବେ ଭାଙ୍ଗିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ବିଚାରପତି ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଅପରାଧପାଇଁ ଦଣ୍ଡ ଘର ଭାଙ୍ଗିବା ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ। କୌଣସି ଅପରାଧରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହେବା କିମ୍ବା ଦୋଷୀ ହେବା ଘର ଭାଙ୍ଗିବାର ଆଧାର ନୁହେଁ।

ଶୁଣାଣି ସମୟରେ ବିଚାରପତି କହିଥିଲେ, ଆମେ ସମସ୍ତ ଯୁକ୍ତି ଶୁଣିଥିଲୁ। ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ନୀତିକୁ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ନ୍ୟାୟର ନୀତି ଉପରେ ବିଚାର କରାଗଲା। ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ବନାମ ରାଜ ନାରାୟଣ, ଜଷ୍ଟିସ ପୁଟ୍ଟାସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଭଳି ରାୟରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ନୀତିକୁ ବିଚାରକୁ ନେଲେ ଆଇନର ଶାସନ ବଜାୟ ରଖିବା ସରକାରଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ, କିନ୍ତୁ ସାମ୍ବିଧାନିକ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ନାଗରିକ ଅଧିକାରର ସୁରକ୍ଷା ଜରୁରୀ।

ବିଚାରପତି ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଲୋକମାନେ ଅନୁଭବ କରିବା ଉଚିତ ଯେ ସେମାନଙ୍କ ଅଧିକାରକୁ ସେମିତି ଛଡ଼ାଇ ନିଆଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ସରକାରୀ କ୍ଷମତାର ଅପବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ଆମେ ବିଚାର କରିଥିଲୁ ଯେ ଆମେ ମାର୍ଗଦର୍ଶିକା ଜାରି କରିବା ଉଚିତକି ନାହିଁ। ବିନା ବିଚାରରେ ଘର ଭାଙ୍ଗି କାହାକୁ ଦଣ୍ଡତ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ଯଦି ପ୍ରଶାସନ ମନଇଚ୍ଛା ଘର ଭାଙ୍ଗିଦିଏ ତେବେ ଏଥିପାଇଁ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ଦାୟୀ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ଆମର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ। ଅପରାଧରେ ଦୋଷୀସାବ୍ୟସ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସମ୍ବିଧାନରେ କିଛି ଅଧିକାର ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଇଛି। ବିନା ବିଚାରରେ କାହାକୁ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।

ଶୁଣାଣି ସମୟରେ ବିଚାରପତି କହିଛନ୍ତି, ଗୋଟିଏ ଉପାୟ ହେଉଛି ଲୋକଙ୍କୁ କ୍ଷତିପୂରଣ ମିଳିବା। ଏଥିସହ ବେଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଦଣ୍ଡ ମିଳିବା ଦରକାର। ପ୍ରାକୃତିକ ନ୍ୟାୟ ନୀତି ଅନୁସରଣ କରାଯିବା ଉଚିତ। କାହାକୁ ନିଜର ପକ୍ଷ ରଖିବାକୁ ସୁଯୋଗ ନ ଦେଇ ଆପଣ ଘର ଭାଙ୍ଗି ପାରିବେ ନାହିଁ। ପ୍ରଶାସନ ବିଚାରପତି ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ। କାହାକୁ ଦୋଷ ଦେଇ ଘର ଭାଙ୍ଗି ହେବ ନାହିଁ। ସାମର୍ଥ୍ୟର ନୀତି ଠିକ୍ ଥିଲା, ତାହା ଦେଶରେ କାମ କରିପାରିବ ନାହିଁ। ଅପରାଧକୁ ଦଣ୍ଡ ଦେବା ଅଦାଲତର କାମ। ନିମ୍ନ ଅଦାଲତ ଦେଇଥିବା ଫାଶୀ ଦଣ୍ଡାଦେଶ କେବଳ ସେତେବେଳେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇପାରିବ ଯଦି ହାଇକୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରନ୍ତି । ଧାରା ୨୧ (ଜୀବନର ଅଧିକାର) ଅନୁଯାୟୀ ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ ଛାତ ରହିବା ମଧ୍ୟ ଏକ ଅଧିକାର।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ଭୋଟ୍‌ ଦେଲେ ରାଜ୍ୟପାଳ ରଘୁବର ଦାସ