ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଜଗଦୀପ ଧନଖଡ଼ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେବା ପରେ ତାଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ କାହାକୁ ନିଯୁକ୍ତ କରାଯିବ ସରକାର ଯଥାଶୀଘ୍ର ପଦକ୍ଷେପ ନେବେ। ଏଥି ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କୁ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ପଡିବ। ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୬୮ ଅନୁଯାୟୀ, ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ, ଇସ୍ତଫା କିମ୍ବା ଅପସାରଣ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି କାରଣରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଖାଲି ସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ଯଥାଶୀଘ୍ର ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ।

ଖାଲି ସ୍ଥାନ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ନିର୍ବାଚିତ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କ ପଦ ଗ୍ରହଣ ତାରିଖରୁ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପାଇଁ ପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ପାଇଁ ପଦରେ ରହିବାର ଅଧିକାର ପାଇବେ। ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦେଶର ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦବୀ। ତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ, କିନ୍ତୁ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ସମାପ୍ତ ହେବା ସତ୍ତ୍ୱେ, ସେ ତାଙ୍କ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଦବୀରେ ରହିପାରିବେ।

ସମ୍ବିଧାନର ଏକମାତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହେଉଛି ରାଜ୍ୟସଭାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ, ଯାହା ଖାଲି ପଦ ସମୟରେ ଉପସଭାପତି କିମ୍ବା ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କ୍ଷମତାପ୍ରାପ୍ତ ରାଜ୍ୟସଭାର ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସଦସ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ପାଦିତ ହୁଏ।

ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିକଟରେ ଇସ୍ତଫାପତ୍ର ଦାଖଲ କରି ତାଙ୍କ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇପାରିବେ। ଇସ୍ତଫାପତ୍ର ଗୃହୀତ ହେବା ଦିନଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୁଏ।

ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଜ୍ୟସଭାର ପଦାଧିକାରୀ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଲାଭଜନକ ପଦବୀ ନାହିଁ। ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା କିମ୍ବା ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହ କରୁଥିବା ସମୟରେ, ସେ ରାଜ୍ୟସଭାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ପଦର ଦାୟିତ୍ୱ ନିର୍ବାହ କରନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ରାଜ୍ୟସଭାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କୁ ପ୍ରଦତ୍ତ କୌଣସି ଦରମା କିମ୍ବା ଭତ୍ତା ପାଇବାକୁ ହକଦାର ନୁହଁନ୍ତି। ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ସମାନୁପାତିକ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ ଏକକ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣୀୟ ଭୋଟ ମାଧ୍ୟମରେ ସଂସଦର ଉଭୟ ଗୃହର ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ନିର୍ବାଚନ କଲେଜର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାଚିତ କରାଯାଏ।

ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜଗଦୀପ ଧନଖରଙ୍କ ଇସ୍ତଫା ପୁଣି ଥରେ ଭାରତର ସଂସଦୀୟ ଢାଞ୍ଚାରେ ନିରନ୍ତରତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଥିବା ସାମ୍ବିଧାନିକ ତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଛି। ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦରୁ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀକାଳୀନ ଇସ୍ତଫା ନୂତନ ନୁହେଁ, ଏବଂ ସମ୍ବିଧାନ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ କ’ଣ ହେବ ତାହାର ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ରୋଡମ୍ୟାପ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି। ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଇସ୍ତଫା ଦେବା ପାଇଁ ଧାରା ୬୭(ଏ) ଅନୁଯାୟୀ ଧନଖଡ଼ଙ୍କ ତୁରନ୍ତ ପଦ ଛାଡିବାର ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି।

ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ସଂସଦର ଉଭୟ ଗୃହ, ଲୋକସଭା ଏବଂ ରାଜ୍ୟସଭାର ସାଂସଦମାନେ ନିର୍ବାଚିତ କରନ୍ତି। ଅର୍ଥାତ୍ ଲୋକସଭା ଏବଂ ରାଜ୍ୟସଭାର ନିର୍ବାଚିତ ଏବଂ ମନୋନୀତ ସଦସ୍ୟମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି। ଏହି ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ, ଏକ ବିଶେଷ ପ୍ରକାରର ଭୋଟ୍ ହୁଏ, ଯାହାକୁ ଏକକ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ଭୋଟ୍ ପ୍ରଣାଳୀ କୁହାଯାଏ। ଏହି ସମୟରେ, ଭୋଟରଙ୍କୁ କେବଳ ଗୋଟିଏ ଭୋଟ୍ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ପସନ୍ଦ ଅନୁସାରେ ପ୍ରାଥମିକତା ସ୍ଥିର କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ।

କେତେ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ବାଚନ ହେବ

ନିୟମ ଅନୁସାରେ, ଯଦି ଦେଶର ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ତାଙ୍କ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦିଅନ୍ତି କିମ୍ବା କୌଣସି କାରଣରୁ ସେ ଏହି ପଦବୀରେ ନାହାନ୍ତି, ତେବେ ପଦବୀ ଖାଲି ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କ ଇସ୍ତଫାର ୬୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ସମ୍ବିଧାନର ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟସଭାର ଉପାଧ୍ୟକ୍ଷ ଉଚ୍ଚ ସଦନର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ପଦବୀ ହରିବଂଶ ନାରାୟଣ ସିଂହଙ୍କ ପାଖରେ ଅଛି।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ୟୁରୋପୀୟ ଦେଶ ସହିତ ଆଲୋଚନା ପୂର୍ବରୁ ଆମେରିକାକୁ ଇରାନର ବାର୍ତ୍ତା