ଆଗ୍ରା: ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଆଗ୍ରା ଦୁର୍ଗ ପରିସରରେ ଥିବା ବାବା ସାହେବଙ୍କ ୨୨ ଫୁଟ ଉଚ୍ଚ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ୪୦ ବର୍ଷ ଧରି ଉନ୍ମୋଚନ ହୋଇପାରି ନାହିଁ। ଏହାକୁ ଉନ୍ମୋଚନ କରିବା ପାଇଁ ବହୁତ ପ୍ରୟାସ କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା। ବାବା ସାହେବଙ୍କ ଅନୁଗାମୀମାନେ ଏହାକୁ ଦେଶର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଉନ୍ମୋଚନ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ। ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜ୍ଞାନୀ ଜୈଲ ସିଂହଙ୍କଠାରୁ ରାମନାଥ କୋବିନ୍ଦଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତଙ୍କ ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ପରିସ୍ଥିତି ଏପରି ଥିଲା ଯେ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଉନ୍ମୋଚନ ହୋଇପାରିଲା ନାହିଁ। ଆଜି ମଧ୍ୟ ଅନୁଗାମୀମାନେ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ଯେ ଆସନ୍ତା ବର୍ଷ ଦେଶର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଉନ୍ମୋଚନ କରନ୍ତୁ ଯାହା ଦ୍ଵାରା ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତିଟି ରାଷ୍ଟ୍ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଉତ୍ସର୍ଗ ହୋଇପାରିବ।

ଏହି ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଦିଲ୍ଲୀର ସଂସଦ ଭବନରେ ସ୍ଥାପିତ ବାବା ସାହେବଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସହିତ ସମାନ। ମୁମ୍ବାଇର ସେହି କାରିଗରମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହି ପ୍ରତିମାଟି ତିଆରି କରାଯାଇଥିଲା ଯେଉଁମାନେ ସଂସଦ ଭବନର ପ୍ରତିମା ତିଆରି କରିଥିଲେ। ଏହି ଜମି ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସମ୍ପତ୍ତିର ଥିଲା। ତେଣୁ ଏହାକୁ ସ୍ଥାପନ କରିବା ପାଇଁ ବହୁତ ସଂଘର୍ଷ କରିବାକୁ ପଡିଲା। 

ବରିଷ୍ଠ ସମାଜସେବୀ ଦେବକୁମାର ସାକେତ କୁହନ୍ତି ଯେ ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ବାବୁ ଜଗଜୀବନ ରାମ ବାବା ସାହେବଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନ ପାଇଁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟଠାରୁ ଜମି ମୁକ୍ତ କରିଥିଲେ। ମୂର୍ତ୍ତିଟିକୁ ଆଗ୍ରା ଆଣିବା ପାଇଁ ୫୦ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ମୁମ୍ବାଇ ଯାଇଥିଲେ। ବାବା ସାହେବଙ୍କ ଏହି ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଏହାକୁ ସମଗ୍ର ସହର ପରିକ୍ରମା କରାଯାଇଥିଲା। ୧୯୮୪ ମସିହାରେ, ଭାରତର ସପ୍ତମ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ଜ୍ଞାନୀ ଜୈଲ ସିଂହ ଏହି ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଉନ୍ମୋଚନ କରିବାକୁ ଆସିବାର ଥିଲା।

ବରିଷ୍ଠ ଆଇନ୍‌ଜୀବୀ କରତାର ସିଂହ ଭାରତୀୟ କୁହନ୍ତି ଯେ ଯେତେବେଳେ ବାବା ସାହେବଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଆଗ୍ରା ଦୁର୍ଗ ପରିସରକୁ ଅଣାଯାଇଥିଲା ସେତେବେଳେ ସେ କମିଟିର ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ। ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ସରକାରଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିବା ଗୁଲାବ ସେହରା ମୁମ୍ବାଇରୁ ଏହି ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଆଣିଥିଲେ। ତତ୍କାଳୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜ୍ଞାନୀ ଜୈଲ ସିଂହଙ୍କୁ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଉନ୍ମୋଚନ ପାଇଁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇଥିଲା। ତାଙ୍କର ଆଗମନର ପଥ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥିର ହୋଇଥିଲା।

ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜ୍ଞାନୀ ଜୈଲ ସିଂହ ପ୍ରତିମା ଉନ୍ମୋଚନ କରିବାର ଥିଲା। ପ୍ରସ୍ତୁତି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ସେହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ କିଛି ଦୁଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତି କିଛି ଭୁଲ ଗୁଜବ ପ୍ରସାର କରିଥିଲେ। ସେଗୁଡ଼ିକ ଖବରକାଗଜରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି କାରଣରୁ, ଶେଷ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଜ୍ଞାନୀ ଜୈଲ ସିଂହଙ୍କ ଗସ୍ତ ବାତିଲ କରାଯାଇଥିଲା।

ଆଗ୍ରାର ଐତିହାସିକ ସ୍ଥାନରେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ବାବା ସାହେବଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଠିକ୍ ସେହି ଭୂମି ସାମ୍ନାରେ ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ବାବା ସାହେବ ୧୮ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୫୬ରେ ତାଙ୍କର ଭାଷଣ ଦେଇଥିଲେ। ଏହା ପରେ, ତାଙ୍କ ଚିତାଭସ୍ମ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସମ୍ମୁଖରେ ନିର୍ମିତ ବୌଦ୍ଧ ବିହାରରେ ରଖାଯାଇଥିଲା। ପ୍ରତିବର୍ଷ ଡକ୍ଟର ଆମ୍ବେଦକର ଜୟନ୍ତୀରେ, ତାଙ୍କ ଅନୁଗାମୀମାନେ ବାବା ସାହେବଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତିରେ ମାଲ୍ୟାର୍ପଣ କରନ୍ତି। କରତାର ସିଂହ ଭାରତୀୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦେଶର ଅନେକ ବଡ଼ବଡ଼ ଭିଆଇପି ବାବା ସାହେବଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତିରେ ମାଲ୍ୟାର୍ପଣ କରିଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉନ୍ମୋଚନ ହୋଇନାହିଁ। ତଥାପି, ୨୦୦୭-୦୮ ମସିହାରେ ପୂର୍ବତନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମାୟାବତୀ ବାବା ସାହେବଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥଳକୁ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକରଣ କରାଇଥିଲେ।

ଡକ୍ଟର ଭୀମରାଓ ଆମ୍ବେଦକର, କରତାର ସିଂହ ଭାରତୀୟ, ହୋତାମ ଚାନ୍ଦ ମାଣିକ, ସ୍ୱରୂପ ଦାସ ଗୌତମ, ଆଶିଷ ପ୍ରିନ୍ସଙ୍କ ଅନୁଗାମୀମାନେ କୁହନ୍ତି ଯେ ୪୦ ବର୍ଷ ପରେ ଏକ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଉନ୍ମୋଚନ ହେବା ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ମନେ ହେଉଛି, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ଅନୁଗାମୀମାନେ ଶପଥ ନେଇଥିଲେ ଯେ ସେମାନେ ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଉନ୍ମୋଚନ କରାଇବେ। ତେଣୁ, ସେମାନେ ଆସନ୍ତା ବର୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁଙ୍କୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିବେ, ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଅପେକ୍ଷାର ଅନ୍ତ ଘଟିବ।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ଭାରତ ସମ୍ବିଧାନରେ ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କ ଭୂମିକା ଅତୁଳନୀୟ