ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଯୋଜନା ସଂସ୍ଥା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରାଧିକରଣ (ସିଇଏ) ଦେଶର ବର୍ଦ୍ଧିତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଚାହିଦା ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ବିଶାଳପରିବହନ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ପାଇଁ ୭୭ ବିଲିୟନ ଡଲାର ଅର୍ଥାତ ୬.୪ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ। ଏହି ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ବେସିନ୍ରୁ ୨୦୪୭ ସୁଦ୍ଧା ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶକୁ ୭୬ ଗିଗାୱାଟ୍ରୁ ଅଧିକ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ କ୍ଷମତା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯିବ।
ସୋମବାର ସିଇଏ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ଯୋଜନାରେ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ବିସ୍ତାରିତ ୧୨ଟି ଉପ-ବେସିନ୍ରେ ୨୦୮ଟି ବଡ଼ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏଥିରେ ୬୪.୯ ଗିଗାୱାଟ୍ ସମ୍ଭାବ୍ୟ କ୍ଷମତା ଏବଂ ୧୧.୧ ଗିଗାୱାଟ୍ ଏକ ପମ୍ପଡ୍ ଷ୍ଟୋରେଜ୍ ପ୍ଲାଣ୍ଟ କ୍ଷମତା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ତିବ୍ଦତ (ଚୀନ୍)ରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ଏବଂ ଭାରତ ଏବଂ ବାଂଲାଦେଶ ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ନଦୀରେ ଭାରତର ଅଂଶରେ ପ୍ରଚୁର ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ଏହି ସମ୍ଭାବନା ବିଶେଷ ଭାବରେ ଚୀନ୍ ସୀମାବର୍ତ୍ତୀ ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶରେ ଅଧିକ।
ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ଅବବାହିକାର ସୀମାପାର ଅବସ୍ଥିତି ଏବଂ ଚୀନ୍ ସହିତ ନିକଟତରତା ଜଳ ପରିଚାଳନା ଏବଂ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଯୋଜନା ପାଇଁ ଏକ ରଣନୈତିକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ସୃଷ୍ଟି କରେ। ଭାରତ ଚିନ୍ତିତ ଯେ ଯଦି ଚୀନ୍ ୟାରଲୁଙ୍ଗ ଜାଙ୍ଗବୋ (ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ରର ଉପର ଭାଗ) ଉପରେ ଏକ ବଡ଼ ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ କରେ, ତେବେ ଏହା ଭାରତରେ ଶୁଖିଲା ଋତୁର ଜଳ ପ୍ରବାହକୁ ୮୫ ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହ୍ରାସ କରିପାରିବ।
ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ଅବବାହିକା ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଆସାମ, ସିକିମ୍, ମିଜୋରାମ, ମେଘାଳୟ, ମଣିପୁର, ନାଗାଲାଣ୍ଡ ଏବଂ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର କିଛି ଅଂଶକୁ ବ୍ୟାପିଛି। ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ଅବବାହିକା ଭାରତର ଅବ୍ୟବହୃତ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ କ୍ଷମତାର ୮୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ଧାରଣ କରେ। କେବଳ ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶର ୫୨.୨ ଜିଡ୍ବ୍ଲ୍ୟୁ ସମ୍ଭାବନା ଅଛି।
ଯୋଜନା ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ୨୦୩୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିବ, ଯାହାର ଆନୁମାନିକ ମୂଲ୍ୟ ୧.୯୧ ଲକ୍ଷ କୋଟି। ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ୨୦୪୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିବ, ଯାହାର ମୂଲ୍ୟ ୪.୫୨ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା।
ଏହି ସିଇଏ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ଅନେକ ପ୍ରକଳ୍ପ ଏନ୍ଏଚପିସି, ନିପକୋ ଏବଂ ଏସ୍ଜେଭିଏନ୍ ଭଳି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସରକାରୀ କ୍ଷେତ୍ର କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକୁ ଆବଣ୍ଟିତ କରାଯାଇଛି। ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ପ୍ରକଳ୍ପ ପୂର୍ବରୁ ନିର୍ମାଣାଧୀନ ଅଛି। ଭାରତ ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ହ୍ରାସ କରିବାକୁ ଏବଂ ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ୫୦୦ ଗିଗାୱାଟ ଅଣ-ଜୀବାଶ୍ମ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। ଏହା ସହିତ ଭାରତ ୨୦୨୭୦ ସୁଦ୍ଧା ନେଟ୍ ଶୂନ୍ୟ ନିର୍ଗମନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି।
ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମଞ୍ଚରେ ପାକିସ୍ତାନକୁ କଡ଼ା ସମାଲୋଚନା କଲା ଭାରତ